تحولی نوین در صنعت پرداخت از طریق «پرداخت اشیاء»

احسان مهدی‌زاده| کارشناس سایت و تولید محتوا | توسن تکنو

«اینترنت اشیاء» که در مباحث جدید دنیای فناوری از آن به عنوان «انقلاب صنعتی جدید» یاد می‌شود، موجب تغییر در سبک زندگی مردم، کسب و کار آن‌ها و ایجاد سرگرمی‌های جدید شده است. اصطلاح «اینترنت اشیاء» را اولین بار کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ مطرح کرد.[۱] طبق آمار گارتنر، در سال ۲۰۱۷ تعداد دستگاه‌های متصل اینترنت اشیاء بیش از ۴/۸ میلیارد تخمین زده شده است، یعنی حدود ۳۱ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۶ و پیش‌بینی می‌شود این عدد تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۲۰ میلیارد دستگاه برسد.[۲]

همچنین تأثیر این دگرگونی در صنایع مختلفی نظیر کشاورزی، مدیریت انرژی، حمل و نقل، صنایع دفاعی و نظامی و … غیرقابل انکار است. بنابراین می‌توان اهمیت آن را در زندگی روزمره به روشنی مشاهده کرد. اینترنت اشیاء (Internet of Things) به معنای مجموعه‌ای به هم پیوسته از اشیاء و وسایل موجود در پیرامون آن‌هاست که از طریق شبکه‌ی اینترنت به هم متصل شده و این امکان وجود دارد که از طریق نرم‌افزارهای موجود در تلفن‌های همراه هوشمند، رایانه‌های شخصی یا تبلت آن‌ها را مدیریت کرده و تحت کنترل داشت.

به‌کارگیری اینترنت اشیاء در صنعت می‌تواند باعث بالارفتن بازده سود تجارت و رضایت مشتریان شود. در حوزه‌ی حمل و نقل ورود اینترنت اشیاء توانسته است بهبود در خدمات‌رسانی به مردم را در پی داشته باشد و با استفاده از این فناوری در حوزه‌ی سلامت و بهداشت، پیشرفت‌های خوبی در رسیدن به وضعیت مطلوب و همچنین انجام مراقبت‌های دوران بیماری پدید آمده است. در صنعت ارتباطات، IOT توانسته است مرزهای موجود را از بین برده و آخرین اطلاعات از وضعیت دستگاه‌ها و تجهیزات فیزیکی را برای استفاده در بخش‌های مختلف پایش کرده و گزارش نماید.

امروزه مباحث مختلفی در حوزه‌ی اینترنت اشیاء مطرح بوده که از آن جمله می‌توان به مباحثی نظیر اندازه‌گیری هوشمند و مدیریت مصرف، ساختمان هوشمند، پارکینگ هوشمند و از همه جدیدتر «پرداخت اشیاء» اشاره کرد.

در این مطلب قصد داریم مبحث جدید پرداخت اشیاء را کمی بازتر کنیم، فناوری‌ای که با ورود آن به دنیای اینترنت اشیاء باید شاهد تغییری اساسی در سبک زندگی باشیم. با ارائه‌ی بهره‌وری بیشتر و راحتی از طریق ایجاد اتوماسیون و همچنین فرصت‌های جدید کسب‌وکار، اینترنت اشیاء (IOT) در حال حاضر یک تغییردهنده‌ی بازی برای بسیاری از صنایع است. اما اتصال اشیاء تنها گام اول است. همانند محصولات که به خدمات تبدیل می‌شوند، سؤال کسب درآمد از اینترنت اشیا اجتناب ناپذیر است. دوره‌ا‌ی جدید در حال ظهور است، عصر «پرداخت اشیاء». در ادامه DIDIER LAMOUCHE، مدیرعامل شرکت OT (اوبرتور تکنولوژی) نظرات خود را در مورد انقلاب پرداخت دیجیتال، تحت هدایت اشیاء متصل مطرح می‌کند.[۳]

• اینترنت اولین انقلاب دیجیتال پرداخت بود. انقلاب پیش‌رو، پرداخت موبایلی است و به نظر می‌رسد این مفهوم در حال گسترش به هر وسیله‌ی متصل دیگری است. پوشیدنی‌ها انقلاب بعدی هستند. در حال حاضر پرداخت با ساعت‌های هوشمند در چین میسر است و شاهد استفاده از آخرین تکنولوژی‌های پرداخت در ساعت‌های تولیدشده توسط Swatch هستیم. در آینده بیشترین دستگاه‌های متصل به سمت فعالسازی پرداخت‌ روی آن‌ها پیش خواهند رفت و واژه‌ی پرداخت اشیاء محقق خواهد شد.
• پرداخت مبتنی بر اینترنت اشیاء، اینترنت پرداخت‌ها، اینترنت تجارت، واژه‌هایی است که همه به نوعی این مفهوم را پوشش می‌دهند، ولی ترکیب «پرداخت اشیاء» شاید بهترین عبارت برای توصیف این فناوری باشد. پرداخت اشیاء در ماشین لباسشویی یا ظرفشویی، چاپگر، پارچ آب یا هر وسیله‌ی متصل دیگری از دستگاه‌های موجود در منزل می‌تواند از طریق اتصال WiFi ممکن باشد. البته که موضوع تأمین امنیت در این پرداخت‎ها نیز مطرح است.
• با این مدل از دستگاه‌ها که می‌توانند به صورت خودکار، پرداخت‌ها را در کنترل داشته باشند، ما شاهد قدم‌هایی جدید در دگردیسی دیجیتال بانک‌ها، فراتر از گوشی‌های موبایل هوشمند و پوشیدنی‌ها هستیم. پرداخت اشیاء پرداخت‌های دیجیتال بیشتری را در زندگی روزمره‌ی مشتریان قرار خواهد داد. این فناوری، شیوه‌های مصرف مردم را تغییر داده و روی الگوهای هزینه‌ی آن‌ها تأثیر خواهد گذاشت. این پرداخت‌های جدید، به صورت عمده مبتنی بر کاربرد خدمات هستند. همه‌ی این تراکنش‌ها به افزایش خرید آنلاین انجامیده و از بین برنده‎ی مرزهای بین فرآیند خرید و پرداخت هستند. اشیاء متصل همچنین یک ابزار قدرتمند برای دانستن بهتر عادات مصرف‌کننده می‎باشند. اما باز هم، دگردیسی اصلی اینجا اتفاق می‌افتد که چه زمانی اشیاء بازیگران اصلی تراکنش‌ها خواهند بود. این که اینترنت اشیاء، و به صورت خاص‌تر پرداخت اشیاء، لایه‌ی جدیدی از اقتصاد را با سرویس و کاربرد تحت مدل‌های پرداخت ایجاد خواهد کرد.
• امنیت فرآیند احراز هویت دستگاه‌ها باید تأمین شود، اما احراز هویت مالکان دستگاه‌ها همچنان بحرانی خواهد ماند، به ویژه در زمان دریافت خدمات به صورت اشتراکی از دستگاه‌ها. و در این حوزه، انقلاب دیگری اتفاق خواهد افتاد و نام این پدیده می‌تواند «اینترنت انسان» باشد. بحرانی‌تر از تراکنشی که ما می‌خواهیم خلق کنیم، مهمتر این است که ابتدا نیاز به احراز هویت خودمان داریم و برای این کار راحت‌ترین راه استفاده از اجزای بدن خودمان یا همان احراز هویت بیومتریک است. در حال حاضر موضوع توسعه‌ی کارت‌های پرداخت بیومتریک از طریق یکپارچه‌سازی یک سنسور اثر انگشت به جای استفاده از یک شماره PIN مطرح شده و امنیت احراز هویت دیجیتال برای کنترل‌های دسترسی موضوعی بحرانی است. مثل زمانی که قصد ورود به اتومبیل یا عبور از مرزها را خواهید داشت. از طریق اثر انگشت، عنبیه، صدا یا تشخیص چهره، انسان‌ها به اینترنت اشیاء متصل خواهند شد و جزئی از آن خواهند بود و این انقلاب دیگری است که همزمان با انقلاب پرداخت اشیاء رخ خواهد داد. موضوع امنیت این پرداخت‌ها بسیار مهم بوده و باید روی بهینه‌سازی تجربه‌ی مشتری در این مسیر سرمایه‌گذاری گردد.
• این پرداخت‌ها در حال حاضر وجود دارند و شروع شده‌اند. سفارش مجدد مواد غذایی‌ای که در یخچال یا آشپزخانه‌ی شما مورد نیاز هستند و تمام شده‌اند از طریق صفحه نمایش این وسایل در ایالات متحده میسر است و شما می‌توانید هزینه‌ی مواد غذایی خود را از همان صفحه نمایش یخچال به راحتی پرداخت نمایید. موضوع امنیت نکته‌ای کلیدی است و تا زمانی که تضمین نشده باشد نمی‌توان به پیاده‌سازی گسترده‌ی پرداخت اشیاء فکر کرد.
• پرداخت اشیاء نقطه‌های تماس پرداخت را چندبرابر خواهد کرد و به بانک‌ها و پذیرنده‌ها دیدی بهتر نسبت به رفتار مصرف‌کنندگان خواهد داد. این موضوع به آن‌ها اجازه خواهد داد که برنامه‌های سفارشی ویژه‌ی پرداخت اشیاء را توسعه دهند. از دیدگاه مصرف‌کننده، پرداخت با هر شی‌ای که خودش ترجیح می‌دهد اولویت داشته و در مرحله‌ی دوم خرید مکرر او به سهولت و در هر نقطه‌ی دلخواه موضوع مهم مد نظر است. اکثر دستگاه‌های امروزی در مقابل تهدیدات امنیتی آسیب‌پذیر بوده و شاهد حمله‌های سایبری با شدت بالا روی آن‌ها هستیم. اگر موضوع امنیت این وسایل متصل قبل از ایجاد امکان پرداخت به نحو مطلوب محقق نشود، شاهد معرفی ریسک‌های امنیتی جدید به اکوسیستم پرداخت خواهیم بود.
• در این میان خطری برای تولیدکنندگان دستگاه‌ها و بانک‌ها وجود دارد. با نگاهی به تاریخ پرداخت متوجه می‌شویم که تقلب همیشه به ضعیف‌ترین نقطه از یک اکوسیستم مهاجرت می‌کند. در بسیاری از کشورها (اروپا، انگلستان، کانادا، استرالیا) در حدود ۷۰٪ از کل مبلغ تقلب‌ها از پرداخت‌های اینترنتی ناشی می‌شود و EMV بستر وسیعی برای تأمین امنیت پرداخت‌های فعلی کارتی است. در حال حاضر فناوری جدیدی در حال معرفی به بازار است که یک تغییر خیلی ساده برای مقابله با تقلب آنلاین از طریق فعالسازی امکان تغییر شماره‌ی CVV پشت کارت فراهم می‌نماید. همانطور که امنیت به طور مداوم با فناوری‌های نوآورانه کارت پرداخت افزایش پیدا می‌کند، تقلب هم به اینترنت اشیاء سرایت پیدا می‌کند. چالشی که برای بانک‌ها وجود دارد افزایش زیرساخت‌ها و ترکیب کردن اینترنت اشیاء با استراتژی‌های پرداخت دیجیتال آن‌هاست.
• سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا صنعت پرداخت برای این تسونامی اینترنت اشیاء آمادگی دارد؟ اینترنت اشیاء ذاتا یک اکوسیستم پویا و پیچیده است. این اکوسیستم شامل بسیاری از بازیگران، بسیاری از انواع دستگاه‌ها و همچنین وعده‌هایی در خصوص سرویس‌های بسیاری می‌باشد که هنوز اختراع نشده است. مؤسسات مالی همراه با طرح‌ها و بازیگردانان فنی خود، نقشی اساسی را در این اکوسیستم بازی می‌کنند. بانک‌ها در حال حاضر دوره‌های خود را در مسیر پرداخت دیجیتال با کیف پول تلفن همراه تنظیم کرده‌اند. آن‌ها همچنین در حال آزمایش پرداخت‌های بدون دخالت دست از طریق پوشیدنی‌ها یا افزونه‌های پرداخت هستند، افزونه‌هایی نظیر مچبند، تکه‌های طلا و جواهر، و یا هر گجت مشابه دیگری که سادگی در پرداخت را برای فروشنده و مشتری به ارمغان بیاورد. به نظر می‌رسد یک اشتهای واقعی برای اینترنت اشیاء و تمامی مشتقات محتمل آن وجود دارد.
• موضوع مهم دیگر بحرانی بودن موضوع امنیت است. برای مثال در صنعت خودرو، چنانچه یک راه‌حل جامع و بدون خطا برای برطرف کردن مشکلات امنیتی بالقوه اندیشیده و پیاده‌سازی نشده باشد، رونقی در صنعت خودروهای بدون راننده وجود نخواهد داشت. برای این کار می‌توان سامانه‎‌هایی نظیر سیستم‌های ناوبری، پرداخت هزینه‌ی سوخت و مواردی نظیر آن را در نظر گرفت. در مورد شرکت‌های بیمه می‌توان سامانه‌ای برای ارتباط با سرعت‌سنج خودرو متصور بود که از آن طریق کاهش هزینه‌های بیمه را محقق ساخت. طی یک محاسبه‌ی بسیار ساده برای اندازه‌گیری تأثیر این تکنولوژی، فرض می‌کنیم که از همین فردا صبح خودروهای بدون راننده فعال شوند. در بزرگترین بازار جهان از نظر تولید ناخالص داخلی، یعنی بازار ایالات متحده، هر آمریکایی به طور متوسط یک ساعت در روز رانندگی می‌کند. در آینده، این رانندگان در روز یک ساعت وقت اضافی برای انجام کارهای دیگر به جای رانندگی در ماشین خود خواهند داشت. با توجه به اینکه مصرف، تقریبا دو سوم از تولید ناخالص داخلی یک کشور است، با این فرض که شما کسری از آن زمان را در ماشین بدون راننده به خرید اختصاص خواهید داد، به شرط فراهم بودن امنیت پرداخت‌ها، رشد تولید ناخالص داخلی برای ایالات متحده قابل تصور خواهد بود. این تنها از صرفه‌جویی یک ساعته در زمان رانندگی شهروندان به دست آمده است. با فعال کردن اینترنت اشیاء و تأمین امنیت آن، علاوه بر ایجاد یک نقش اجتماعی برای اشیاء، نقش یک توانمندساز فناوری هم به آن‌ها داده‌ایم. در واقع با فعال کردن اینترنت اشیاء، هم رشد در فرهنگ جامعه را به دنبال خواهیم داشت و هم رشد در صنعت را.
• حال سؤال این است که برای اطمینان از موفقیت انقلاب صنعتی نوین اینترنت اشیاء باید روی چه مواردی متمرکز شد؟ این یک بازی اکوسیستمی است. در این بازی هیچکس به تنهایی نمی‌تواند موفق شود. اپراتورهای شبکه، شرکت‌های خدماتی، بانک‌ها و مؤسسات مالی همه و همه باید دست به دست هم بدهند تا موفقیت اینترنت اشیاء و پرداخت اشیاء به صورت امن تضمین شده و همه از منافع آن بهره‌مند گردند. در این میان استانداردها بسیار مهم هستند. چنانچه ما بتوانیم مسیر سخت ابتدای آن را خیلی سریع طی کنیم و با آن تطبیق پیدا کنیم، اینترنت اشیاء و پرداخت اشیاء موفق خواهند شد. بدین ترتیب ما قادر خواهیم بود تا این دو موضوع مهم دنیای فناوری را در طیف وسیعی از دستگاه‌ها به صورت گسترده و یکپارچه مشاهده و استفاده نماییم.

[۱] https://en.wikipedia.org/wiki/Internet_of_things

[۲] http://www.gartner.com/newsroom/id/3598917

[۳] http://themworld.oberthur.com/payment-of-things/